Historia

1. Rys historyczny.

Na temat najstarszych urządzeń dostarczających wodę dla mieszkańców Kępna nie ma żadnych udokumentowanych informacji. Można się jedynie domyślać, że w okresie średniowiecznym , a także w XVI stuleciu w istniejącej osadzie funkcjonowały studnie zaopatrujące mieszkańców w wodę.

Biorąc pod uwagę przepływająca w pobliżu osady rzekę Niesob liczyć się należy z tym iż mieszkańcy Kępna w znacznym stopniu korzystali z jej zasobów wodnych.

Z okresu po lokalizacji miasta na prawie magdeburskim, która nastąpiła w 1661 roku istnieją informacje dotyczące inwestycji komunalnych, podjętych przez ówczesne władze miejskie. Dotyczą one poprawy stanu dróg miejskich , poprzez moszczenie nawierzchni drewnem. Potwierdzają te informacje prace archeologiczne prowadzone na terenie miasta lokacyjnego w 1995 roku. Odkryto wtedy w kilku punktach Kępna (ul. Orzeszkowa, Stara) wzmiankowane wyżej ślady moszczenia.

Na wysokości posesji Nr 3 przy ul. Starej natrafiono na drewnianą rurę wykonaną z pnia drzewa. Znajdowała się ona poniżej nawierzchni ulicy. Można uznać to znalezisko jako pierwszy ślad wodociągów w Kępnie. W pobliżu odnaleziono fragmenty naczyń glinianych datowane na XVII stulecie.

Z końca XVIII stulecia pochodzi informacja o funkcjonowaniu straży pożarnej w Kępnie. Biorąc pod uwagę rodzaj sprzętu jakim w owym czasie dysponowali strażacy w mieście musiał w dalszym ciągu system studni, które dostarczały mieszkańcom wodę do celów spożywczych, a w razie potrzeby były zbiornikami skąd czerpano wodę do gaszenia pożarów.

Problemem była jakość wody, o czym świadczy fakt trzykrotnych epidemii cholery, które miały miejsce w początkach XVIII stulecia. Sytuacja ta utrzymuje się jeszcze przez cały XIX wiek.

2. Wieża wodociągowa

Narastające od końca XIX w. problemy z zaopatrzeniem mieszkańców Kępna w wodę zdopingowały magistrat do podjęcia na początku sierpnia 1900 r. uchwały o budowie centralnego wodociągu dla miasta. W sierpniu tegoż roku zgromadzenie radnych przychyliło się do wcześniejszej uchwały magistratu i delegowało czterech członków do komisji powołanej w celu przygotowania inwestycji. Wkrótce nawiązano bliższy kontakt z dwiema berlińskimi firmami specjalizującymi się w budowie wodociągów: Davida Grovego oraz Ericha Martena & Knauffa, z którymi w kolejnych latach negocjowano realizację przedsięwzięcia.

Widokówka – wieża wodociągowa z przed 1918 r.

Rozmowy prowadzono także z innymi firmami wodociągowymi i dopiero w 1903 r. przygotowania te nabrały tempa. W kwietniu 1903 r. zgromadzenie radnych uchwaliło powierzenie przeprowadzenia prac wstępnych (poszukiwanie wody pod ujęcie wody i przygotowanie szczegółowego projektu) firmie D. Grovego z Berlina, dyskwalifikując tym samym dwie inne firmy ubiegające się o to zlecenie (Ericha Martena & Knauffa z Berlina oraz Ottona Smreckera z Mannheim), i przyznało na ten cel środki w wysokości 6000 marek. W maju do miasta przybył mistrz wiertniczy Wissmann z Berlina, przedstawiciel firmy Grovego, który rozpoczął wiercenia w poszukiwaniu wody na terenie należącym do katolickiego probostwa (w rejonie obecnej stacji wodociągowej). Szybko dały one pomyślne rezultaty. W czerwcu i lipcu wykonano studnię próbną i przeprowadzono próbne pompowanie, które wykazało dużą wydajność zlokalizowanej warstwy wodonośnej. Wkrótce rozpoczęło się opracowanie szczegółowego projektu wodociągu dla Kępna, którym z ramienia berlińskiej firmy kierował nadinżynier Nepolsky. Koszt realizacji projektowanej inwestycji został oszacowany na 178 790,25 marek. W 1904 r., wraz z ukończeniem szczegółowego projektu wodociągu przez firmę D. Grovego, miasto rozesłało do innych firm zapytania na kosztorysy o przeprowadzenie budowy według istniejącego już projektu. Swoje oferty złożyły m.in. firma Carla Frankego z Bremy oraz inżynier cywilny Reinhold Mestel z Wrocławia. Ten ostatni przyjechał nawet do Kępna i wygłosił referat na temat budowy wodociągu dla miasta. Działający we Wrocławiu Mestel znany był z realizacji wodociągowych na Dolnym Śląsku: w Żmigrodzie i Brochowie (obecnie dzielnica Wrocławia), brał także istotny udział w budowie ujęcia wody gruntowej “Świątniki” dla Wrocławia. W Wielkopolsce wzniesiono tylko jeden wodociąg według jego projektu – w Kępnie. W styczniu Mestel przygotował swój kosztorys na budowę wodociągu (169 518,09 marek), a w ciągu kilku następnych miesięcy dokonał szczegółowej analizy projektu Grovego, wytykając mu wiele błędów i uchybień. Wówczas miasto zleciło Mestelowi opracowanie drugiego projektu, który miał korygować błędne rozwiązania Grovego. Mestel zdecydował również o lokalizacji wieży wodnej na terenie stacji wodociągowej, odrzucając koncepcję Grovego, która zakładała budowę wieży na Młyńskiej Górze (Műßlberg). Projektując wieżę wpisaną w kompleks ujęcia wody, wrocławski inżynier już wówczas był w pełni świadom jej przyszłego znaczenia dla panoramy i krajobrazu kulturowego Kępna. Zresztą zarówno władze miasta, jak i autor byli zainteresowani nadaniem temu obiektowi monumentalnego i indywidualnego architektonicznie charakteru, o czym świadczy korespondencja pomiędzy inwestorem i wykonawcą.

Wieża wieczorową porą 2010 r.

W połowie czerwca 1904 r. władze samorządowe podpisały umowę z Mestelem na realizację inwestycji, której całkowity koszt opiewał na 172 358,53 marek. W czerwcu 1904 r. rury były już zamówione, a w Kępnie rozpoczęły się przygotowania do budowy. Do końca września większość prac sieciowych została ukończona, zrealizowano także w większości obiekty budowlane zakładu. Z powodu problemów związanych z pracami przy fundamentach budowli wodociągowych (osiadanie gruntu) Mestel nie mógł jednak dotrzymać przyjętego w umowie terminu zakończenia prac i rozruchu zakładu (1 stycznia 1905 r.) Ostatecznie nastąpiło to na początku lutego. Całkowity koszt realizacji inwestycji wodociągowej dla Kępna przekroczył planowane wydatki i wynosił 184 272 marek. Oddany do eksploatacji w 1905 r. zakład wodociągowy miał ujęcie wody rozwiązane w postaci dwóch studni rurowych o głębokości 35 m, z których wodę zasysały pompy tłokowe z napędem gazowym. W hali stacji pomp ustawiono trzy zestawy pomp – każdy z nich składał się z pompy niskiego i wysokiego ciśnienia. Pojedynczy zestaw pomp mógł tłoczyć do sieci 25 m3 wody na godzinę. Napęd stanowiły dwa silniki gazowe o mocy 14 KM każdy. Gaz niezbędny do ich pracy uzyskiwano w stacji gazogeneratorów gazu ssanego. Proces technologiczny kępińskiego wodociągu został rozwiązany w sposób klasyczny. Woda ujmowana była ze studni i przetłaczana na odżelaziacz, a następnie na żwirowe filtry, gdzie ulegała uzdatnieniu. Czystą wodę gromadzono w podziemnym zbiorniku wody czystej, skąd ssały ją pompy wysokiego ciśnienia i tłoczyły do zbiornika wieżowego w wieży wodnej. Ze zbiornika woda grawitacyjnie spływała do miasta, gdzie za pomocą sieci wodociągowej rozprowadzano ją wśród odbiorców. Cały reżim technologiczny, z wyjątkiem ujęcia wody, został skoncentrowany w zwartym kompleksie zakładu wodociągowego. Składał się on z budynku mieszkalno-administracyjnego kierownika, stacji pomp, stacji gazogeneratorów i stacji filtrów oraz wpisanej w cały zespół architektoniczny dominującej wieży wodnej. Ta ostatnia oprócz funkcji wieży ciśnień pełniła także rolę odżelaziacza. Architektura obiektów zespołu miała bogatą, historyzującą oprawę, nawiązującą do okresu gotyku, z reminiscencjami stylu romańskiego, nawet baroku. Detale w postaci opracowań snycerskich stolarki okiennej stylizowano z kolei w duchu modnej secesji. Cały kompleks zaprojektowano w konwencji rohbau, charakteryzującej się elewacjami z licowymi cegłami, ale wzbogacono go jednocześnie licznymi fragmentami konstrukcji fachwerkowej, której wzorców ikonograficznych można doszukiwać się w średniowiecznym budownictwie mieszkalnym północnych Niemiec. W Kępnie należy jednak chyba pokusić się o interpretację takich rozwiązań architektonicznych bardziej w duchu regionalnym, tzw. heimatstilu, który robił prawdziwą furorę na Śląsku na przełomie XIX i XX w. Zresztą Mestel mógł wzorować się na jednej z najlepszych tego typu realizacji wodociągowych na Śląsku – stacji pomp wody gruntowej “Świątniki” we Wrocławiu, utrzymanej w analogicznej stylistyce, jak wodociąg w Kępnie.

Nowe hydranty na Rynku w Kępnie 2010

Architektura wieży wodnej została opracowana w duchu neogotyckim ze skromnymi odwołaniami do stylu romańskiego, a sam dach z pokryciem ceramicznym i dużą latarnią stanowi próbę nawiązania do stylistyki barokowej. Kępińska wieża ma wysokość 42,5 m i w swej głowicy mieściła zbiornik wodny (200 m3), stalowy, nitowany typu Intze o dnie wklęsłym. Na uwagę zasługuje przede wszystkim rozwiązana w nietypowy sposób bryła budowli, co zostało zdeterminowane usytuowaniem w cokole odżelaziacza wody. W konsekwencji Mestel nadał partii cokołowej masywną formę, opartą na rzucie ortogonalnym, o znacznie większych rozmiarach od rzutu trzonu wieży. Nad halą odżelaziacza wykonano strop, co uniemożliwiało dostęp do trzonu i głowicy wieży przez dolną partię budowli. W związku z tym autor zaprojektował wejście do trzonu wieży poprzez zewnętrzną klatkę schodową, usytuowaną w niewielkiej wieżyczce połączonej z cokołem i trzonem wieży (schody żelazne spiralne). Jest to rozwiązanie oryginalne, w Wielkopolsce znane jedynie z wieży ciśnień dla Swarzędza (1905 r.) i dla więzienia we Wronkach (1893 r.) Komunikacja pionowa pomiędzy stropem nad odżelaziaczem a kondygnacją podzbiornikową rozwiązana była pierwotnie wielobiegowymi schodami o konstrukcji drewnianej. Masywny cokół odcięty został od trzonu obiegającą go zawsze zewnętrzną galerią widokową, a przejście trzonu w głowicę zrealizowano dużym nadwieszeniem tamburu, wspartego na żelbetowych konsolach. Interesująca bryła głowicy opracowana została na planie wielokąta foremnego i przekryta wielopołaciowym dachem z umieszczoną centralnie latarnią wentylacyjną. Cokół wieży w narożach został diagonalnie oszkarpowany i ma dekoracyjnie rozwiązane płyciny okienne (okna okrągłe witrażowe), co nadało mu malowniczy, wyraźnie historyzujący charakter. Do elewacji wschodniej przylega smukła wieżyczka z klatką schodową. Trzon wieży ozdobiono wąskimi okienkami odcinkowymi z okulusami w postaci blend, dodatkowo rozmieszczono rytmicznie żelbetonowe filary, stanowiące oparcie dla nadwieszenia głowicy. W tej ostatniej jest szereg otworów okiennych o zróżnicowanych gabarytach, a przykryta jest barokoizujacą kopułą. Eksploatowany od 1905 r. kompleks zakładu wodociągowego przy ul. Wrocławskiej został wyłączony z ruchu w 1995 r., a jego funkcję przejęła stacja pomp i uzdatniania wody przy ul. Słonecznej. Do lat 90-tych w części obiektu na piętrze znajdowało się mieszkanie służbowe zajmowane przez kierownika stacji wodociągowej. O momentu wybudowania mieszkało tu kilka rodzin i pokoleń pracowników wodociągów. W związku z unieruchomieniem starego obiektu Wodociągi Kępińskie dokonały kompleksowej renowacji wieży wodnej i jej adaptacji na wieżę widokową. Likwidacji uległ wówczas odżelaziacz, wycięto również znaczną część zbiornika wodnego, pozostawiając jedynie jego czaszę, wprowadzono także nową komunikację pionową w trzonie wieży. W efekcie obiekt odzyskał swoją dawną świetność, co zostało docenione przez Generalnego Konserwatora Zabytków w Warszawie. W 2007 r. właściciel zabytku – Wodociągi Kępińskie Sp. z o. o. – uzyskał jedną z 14 w skali kraju i jedyną w Wielkopolsce nagrodę w konkursie “Zabytek zadbany” : za przeprowadzenie z wielką starannością w latach 2002-2005 prac remontowo-konserwatorskich oraz adaptację obiektu na wieżę widokową. W 2007 r. przeprowadzono kompleksową wymianę pokrycia dachowego nad budynkami, tworzącymi zespół zakładu. Od 2013 roku w związku z decyzją Zarządu Spółki o powrocie siedziby Spółki do obiektu przy ul. Wrocławskiej i potrzebą zabezpieczenia pomieszczeń biurowych dla obsługi odbiorców z dwóch Gmin przystąpiono do remontu przyległych obiektów do wieży wodociągowej. Jest szansa, że jeden z najcenniejszych zespołów wodociągowych Wielkopolski odzyska w ciągu kilku lat swoją dawną świetność.

Kompleks budynków z wieżą przy ul. Wrocławskiej wpisany jest do rejestru zabytków.

Obiekty przy wieży wodociągowej. Mieszkały tam rodziny pracowników. Uroczystość weselna 26.05.1958

Widok na wieżę od strony zachodniej

3. Budowa sieci wodociągowych i kanalizacyjnych.

Zgodnie z rejestrem Archiwum Państwowego w Kaliszu przedwstępne prace przy budowie wodociągów trwały w latach 1899-1907 (nr.rej.93) .Budowa wodociągu realizowana była w latach 1904-1920 (nr rej.94).W latach 1903-1917 dokonywano nabycia roli pod wodociąg oraz podpisywano umowy z użytkownikami dróg (nr rej. 95). Zakład wodociągowy wybudowano w latach 1903-1904 według projektu inżyniera Mestla z Wrocławia.

W latach 1913-1914 (nr rej.100) ze względu na dużą zawartość żelaza w   wodzie wybudowano w dolnej części wieży system odżelaziania wody oparty ruszcie stalowym ze złożami koksu jako materiale filtracyjnym. Były to filtry otwarte.

Jednocześnie rozbudowywano miejską sieć wodociągową wraz z hydrantami (np.hydranty w Kępińskich Młynach parowych 1916-1929 nr rej.98) . Sieć budowano z rur żeliwnych, ciśnieniowych o połączeniach kołnierzowych z uszczelnieniem sznurem konopnym białym, czarnym oraz ołowiem. Przyłącza wodociągowe wykonywane były z rur ołowianych. Do roku 1938 sieć wodociągowa liczyła 13 kilometrów i było podłączonych 633 nieruchomości będących własnością komunalną jak i prywatną. W 1927 roku przykładowo produkcja roczna wodociągu wynosiła 75 tysięcy metrów sześciennych wody.

Dane dotyczące budżetu i rachunkowości wodociągów (1914-1928 nr rej.96) wykazują że w trakcie funkcjonowania starano się modernizować już wybudowaną sieć wodociągową poprzez wymianę rur starych na rury nowe o większej średnicy. Dbano także o racjonalizację zatrudnienia, przykładowo w roku budżetowym 1928/1929 pracownikami stałymi byli maszynista obsługujący stację pomp i jeden robotnik. Reszta załogi była zatrudniana sezonowo :

– 2 robotników na okres 5 miesięcy

– 1 instalator na okres 6 miesięcy

– 1 robotnik na okres 4 miesięcy

Wszelkie prace biurowe w zakresie księgowości wykonywał księgowy zatrudniony w gazowni miejskiej. Także inkasent pobierający opłaty za wodę był pracownikiem gazowni. Kontrolerem wodomierzy był kierownik techniczny gazowni. Przedsiębiorstwem kierował jeden z członków zarządu gminnego.

W latach 1908-1934 (nr rej. 102) rozbudowywano także kanalizację w Kępnie , przykładowo sieć taka powstawała w ul. Warszawskiej w latach 1907-1921 (nr rej.103). Odbiornikiem ścieków była rzeka Niesob.

O randze wodociągów dla funkcjonowania miasta świadczy umieszczenie ryciny wieży wodociągowej obok herbu Kępna na banknocie lokalnej waluty pochodzącym z 1917 r. (banknot o nominale 50 pfennig – Stadt Kempen i/p.).

Stacja pomp II st. ul. Słoneczna po modernizacji ze środków FS 11.2010 r.

 

Stacja pomp II st. ul. Słoneczna po modernizacji ze środków FS 2010

 

Szczególnie duży zakres inwestycji w zakresie rozbudowy sieci wodociągowej w okresie międzywojennym przypadł na rok 1938 , w którym na rozbudowę sieci wydano z budżetu gminy 33.400 złotych. Długość sieci wodociągowej osiągnęła 13 km. Na sieci zabudowanych było 139 hydrantów przeciwpożarowych. Roczna produkcja wody dochodziła do 400 tys. m³ ,a zużycie wody w tym okresie na jednego mieszkańca wynosiło w ciągu doby 22 litry ¹.

W okresie okupacji wodociągi miejskie nie były rozbudowywane za wyjątkiem przedłużenia sieci w rejonie obecnej ulicy Sikorskiego, gdzie wbudowano osiedle domów dla urzędników niemieckich.

W tym okresie zaprzestano także eksploatacji silników gazowych w stacji pom, a zastąpiono je silnikami elektrycznymi.

4. Okres powojenny.

Po wyzwoleniu w 1945 roku ze względu na brak energii elektrycznej ponownie uruchomiono stare pompy gazowo-ssące oraz generator . W tymże roku wyprodukowano 144.670 m3 wody dla prawie 700 odbiorców. Jednocześnie dokonano intensywną wymianę wodomierzy, które rozmarzły na skutek mrozów w 1945 roku.

W 1951 r. nastąpiło usamodzielnienie zakładów miejskich. Utworzono bowiem Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej z siedzibą w Gazowni. Podlegały mu gazownia, wodociągi, zakład oczyszczania miasta, administracja domów mieszkalnych, łazienki oraz od 1952 hotele miejskie. W tym okresie wybudowano trzecią studnię przy wieży wodociągowej.

Lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte to okres dalszej rozbudowy sieci wodociągowej oraz modernizacja zakładu.

W 1957 roku zakończono eksploatację urządzeń gazowych i w stacji pomp zamontowano silnik dizlowski oraz dwie pompy wirowe. Zainstalowano także zamknięty układ filtracji wody oparty na filtrach piaskowych ,służący do usuwania nadmiernej ilości żelaza i mangany z wody. Zamontowano także urządzenia do dezynfekcji wody. Produkcja wody w tym okresie wynosiła 333 tysiące metrów sześciennych w ciągu roku. Długość sieci wodociągowej wzrosła do 14 kilometrów. W latach 1945-60 rozbudowano sieć wodociągową. Położono nowe rurociągi na ulicach i placach : Poznańskiej, Os. Przemysława, Obrońców Pokoju, Wrocławskie, Młyńskiej, Sikorskiego, na nowych ogródkach działkowych przy ul. Młyńskiej i za cmentarzem, na Stadionie Miejskim oraz do budującej się nowej szkoły (1000-lecia , Szkoła Nr 3) Ogółem założono 3.500 m nowych rurociągów. W 1973 roku sieć wodociągowa osiągnęła długość 35,9 km. W tym okresie wodociągi funkcjonowały jako część Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej. Rozbudowano także sieć kanalizacyjną, która w 1972 roku osiągnęła długość 14,8 km.

Kolejne lata to systematyczna rozbudowa sieci wodociągowej na terenach wiejskich Gminy Kępno. Do 1990 r. na 17 wsi sołeckich tylko w 4 była sieć wodociągowa. Do 2005 r. woda pitna doprowadzona była do wszystkich wsi. Niestety ze względu na dostępne możliwości technologiczne powstało w tym okresie sporo sieci wodociągowych z rur azbestocementowych , które w okresie późniejszym systematycznie były i są aktualnie wymieniane na rur z PVC lub PEHD. Do czasów współczesnych dotrwały także nieliczne przyłącza z rur ołowianych montowane w okresie międzywojennym. Do niedawna można je było spotkać szczególnie w starej zabudowie tzw. Kamczatki. Problemem była też niska sprawność systemu uzdatniania wody co powodowało tworzenie się złogów żelaza w rurach powodując zanieczyszczenie wody i związane z tym liczne skargi mieszkańców. Cena wody w tym okresie nie odzwierciedlała także rzeczywistych kosztów jej wytworzenia nie motywując mieszkańców do oszczędności jej zużycia co skutkowało. Dzienna norma zużycia wody wynosiła wtedy ok.220 litrów na mieszkańca.

W latach 1945-60 rozbudowano także sieć kanalizacyjną na ulicach : Rzeźnickiej, Sierocej, Słodowej, Starej, Orzeszkowej, w Rynku, Warszawskiej (wówczas Czerwonej Armii) Kościelnej, Staszica, Pocztowej, Sienkiewicza, Ks.P.Wawrzyniaka (wówczas Stalingradzkiej), Mickiewicza, Kilinskiego, Osińskiej, Młyńskiej, Wieluńskiej, Solidarności (wówczas Gen. Świerczewskiego, Walki Młodych i Gen. Sikorskiego. Ogółem położono 2.400m rur kanalizacyjnych na terenie miasta , stwarzając przez to odpowiedniejszy stan sanitarny i zdrowotny w mieście. Była to jednak kanalizacja ogólnospławna co w perspektywie budowy oczyszczalni stwarzało potrzebę budowy systemu rozdzielczego. W kolejnych latach w związku z zatwierdzeniem w 1959 roku planu zagospodarowania miasta opracowywany był przez Biuro Projektów Metroprojekt projekt kanalizacji miasta z połączeniem całego terytorium. Proces ten ze względu na duże koszty rozłożony był na dalsze lata.

Od 1984 roku obok dostawy wody rozpoczęto także oczyszczanie ścieków komunalnych w oddanej do użytku jednej z pierwszych w Wielkopolsce Oczyszczalni Ścieków. Dobowa wydajność Oczyszczalni to 8.000 m3 .

W latach 2003-2005 po blisko 20 latach eksploatacji oczyszczalnia poddana została gruntownej modernizacji która została przeprowadzona   na bazie środków Gminy Kępno, Spółki oraz środków zewnętrznych – funduszów unijnych.

Modernizacja oczyszczalni wyraźnie zwiększyła skuteczność oczyszczania ścieków i uchroniła Spółkę przed ponad milionowymi karami za niedotrzymywanie jakości oczyszczanych ścieków.

plan uporządkowania gospodarki wodno ściekowej aglomeracji kępińskiej

Do 2010 r. kanalizacja sanitarna obejmowała 95% miasta oraz miejscowość Hanulin, Krążkowy, Osiny, Kliny, i Rzetnia.

Od 01.01.1998 roku (Akt notarialny 4492/1997 z dnia 28.10.1997 r.) działalność związana z dostawa wody oraz oczyszczaniem ścieków została wydzielona z Przedsiębiorstwa Komunalnego Saga S.A.. Utworzona została Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – Wodociągi Kępińskie Sp. z o.o. z kapitałem zakładowym 1.000.000,00 zł.. W tym okresie nowo powstała spółka posiadała pięć stacji uzdatniania wody w miejscowościach Kępno, Świba, Myjomice, Domanin oraz Mechnice. Łączna długość sieci wodociągowej wynosiła 162 km, a sieci kanalizacyjnej 37 km. Dostarczano wodę dla 4800 odbiorców indywidualnych oraz 300 firm. W tym okresie w Spółce zatrudnionych było 48 osób.

 

 

Jednym z pierwszych działań po zawiązaniu Spółki były prace związane z poprawa jakości wody. Prowadzone mechaniczne czyszczenie rur wodociągowych ze złogów powstałych z osadu żelaza i manganu. Przystąpiono także do planowania modernizacji stacji uzdatniania wody. Wybudowano przepompownię II^o przy ul. Słonecznej oraz zbiorniki retencyjne (2x2000m3) oddając ją do użytku w 1996 r. Pompy II^o utrzymują na zadanym poziomie ciśnienie w sieci wodociągowej. Inwestycja ta była współfinansowana ze środków Fundacji Polsko-Niemieckiej. Część układu I^o ( napowietrzanie , filtry , pompy I^o ) pozostał w budynku przy ul. Wrocławskiej.

Ze względu na zły stan techniczny zaplanowano również remont wieży wodociągowej jako I etap prac konserwacyjnych przy zabytkowym kompleksie mieszczącym urządzenia stacji uzdatniania wody. Wcześniej częściowy remont przeprowadzony był w 1960 r. Od 20.06.2002 rozpoczęto kapitalny remont wieży.

Dokonano wymiany dachówki, remontu i odbudowy konstrukcji dachu, wymiany stolarki, dokonano uzupełnienia ubytków elewacji oraz oczyszczono całą powierzchnię zewnętrzną wieży.

Wewnątrz wież odnowiono tynki wewnętrzne, wykonano posadzki, zmieniono rozwiązanie schodów wykonując żelbetowe zamiast drewnianych . Schody w chwili obecnej umożliwiają wejście od poziomu terenu co poprzednio było niemożliwe. W części centralnej pozostawiono miejsce na szyb windowy.

Demontaż urządzeń stacji filtrów ul. Wrocławska

W części górnej wykonano taras widokowy pozostawiając część poprzednio tam znajdującego się zbiornika na wodę. Wejście na wieżę możliwe jest z poziomu terenu , a także schodami poprzez małą wieżyczkę, przez którą można się także dostać na taras widokowy zewnętrzny.

Remont wieży zakończył się 31.05.2005 r. Koszt remontu wyniósł 691 tys. zł i nastąpił ze środków spółki przy dofinansowaniu 15 tys. zł z Urzędu Marszałkowskiego.

Za działania te przyznana została w 2007 nagroda Generalnego Konserwatora Zabytków w kategorii – „Zabytek zadbany”, a w 2008 roku działanie to zostało wyróżnione przez  PZITB uzyskując tytuł „V-ce mister budownictwa”.

Wystawa prac dzieci w wyremontowanej wieży 2005

Od 2002 roku jako jedna z pierwszych w kraju Spółka Wodociągi Kępińskie zajmuje się przekazaną od gminy Kępno kanalizacją deszczową obsługując 14,78 km sieci z 19 wylotami do rzeki Niesob. Tylko z pozoru jest to mniej ważny temat dla wodociągów. Potrzeba sprawności tego systemu jest szczególnie ważna podczas ulewnych opadów. Nie bez znaczenia pozostaje sprawa ochrony środowiska czyli jakość ścieków odprowadzanych do odbiorników.

Do dnia 23 czerwca 2004 roku Gmina Kępno posiadała 100% udziałów . Od dnia 24 czerwca 2004 r. zgodnie z uchwałą nr 1/2004 Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Spółki „Wodociągi Kępińskie Sp. z o.o.” objęte zostały nowe udziały i przyjęty został nowy wspólnik – Gmina Baranów wnosząc jako udziały majątek związany z Oczyszczalnią Ścieków mieszczącą się na terenie Gminy Baranów przy granicy Kępna. W wyniku tego Gmina Kępno posiadała 15.432 udziały , a Gmina Baranów 3.364 udziały.

Spółka posiada od 2008 roku akredytowane laboratorium umożliwiające pełny zakres badań w zakresie analiz dotyczących jakości ścieków oraz wody obsługując w tym zakresie działalności Spółki , a także świadcząc usługi na zewnątrz dla ościennych gmin oraz klientów indywidualnych.

Woda zasilająca miasto Kępno pochodzi z 7 studni głębinowych przy ul. Wrocławskiej . Jakość wody podziemnej w porównaniu do innych źródeł np. z ujęć powierzchniowych jest bardzo dobra. Charakterystyczną sprawą dla tego typu ujęć jest zbyt duża ilość żelaza manganu w wodzie surowej. Oprócz tego występują też inne związki mineralne, których się nie usuwa, a wręcz są niezbędne dożycia i stanowią niezbędną dawkę w diecie człowieka. Szczególnie uciążliwa dla odbiorców wody jest jej twardość. Woda z ujęć należących do Spółki charakteryzuje się średnią twardością w kierunku twardej mieszcząc się w zakresie dopuszczalnym normami.

W 2009 roku Gmina Baranów zdecydowała się na wniesienie do Spółki majątku wodociągowo kanalizacyjnego co spowodowało znaczne poszerzenie obszaru działania Spółki.

Zwiększył się majątek oraz dochody Spółki .Do dotychczas obsługiwanych stacji uzdatniania doszły obiekty w miejscowości Jankowy, Baranów i Grębanin oraz eksploatacja wielu dodatkowych kilometrów sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Spowodowało to także konieczność zwiększenia zatrudnienia.

Wręczenie nagrody Gazele biznesu 2012

W 2009 roku Spółka złożyła wniosek o środki Unijne. Projekt przewidziany do realizacji w gminach Kępno i Baranów obejmował wyposażenie aglomeracji do końca 2015 r. w systemy kanalizacji zbiorczej oraz oczyszczalnie ścieków. Dla potrzeb wyposażenia w zbiorczą sieć kanalizacyjną aglomeracji Kępno w ramach projektu przewidziana było wybudowanie łącznie 37,66 km sieci grawitacyjnej, 19,94 km rurociągów tłocznych, 7,27 km przyłączy i 34 szt. Przepompowni oraz przebudowanie 0,7 km istniejącej sieci kanalizacyjnej, co pozwoliło na przyłączenie 4052 nowych osób. W ramach projektu zaplanowano wykonanie kanalizacji sanitarnej w miejscowościach Mianowice, Olszowa, Świba, Baranów, Jankowy, Donaborów, Słupia p/Kępnem oraz zmodernizowanie dwóch stacji uzdatniania wody w Kępnie oraz Grębaninie.

Całkowity planowany koszt projektu wynosił netto 59.022.011,35 PLN. Dotacja projektu z Funduszu Spójności to 35.832.289,00 PLN. W ramach aneksu do wniosku unijnego zrealizowano prace związane z budową kolektora sanitarnego w miejscowości Łęka Mroczeńska, powstało tam około 3,57 km sieci kanalizacyjnej co dało możliwość korzystania z systemu dla ponad 100 posesji. Koszt zadania to 1 996 822,65 PLN netto. 5 grudnia 2014 roku zakończono prace kontraktowe w gminie Kępno, mieszkańcy Ostrówca, Myjomic i Kierzna otrzymają możliwość korzystania z systemu kanalizacji zbiorczej, powstało łącznie ponad 16 km sieci kanalizacji z możliwością podłączenie około 260 gospodarstw. Koszt zadania 7 800 000,00 PLN netto. Dodatkowo, w ramach realizowanego przez Spółkę projektu zakupiony został specjalistyczny samochód do czyszczenia kanalizacji sanitarnej. Wartość pojazdu 1.080 000,00 PLN netto.

Ze względu na konfigurację terenu i rozległość sieci kanalizacyjnej w zadaniach Spółki jest obsługa 190 przepompowni ścieków sanitarnych i deszczowych. Od 2013 roku ze względu na rezerwy technologiczne Oczyszczalni Ścieków odbierane są hurtowo ścieki z Gminy Bralin. Istnieje również perspektywa odbioru ścieków z Gminy Trzcinica. Pozwala to zwiększyć dochody Spółki oraz efektywniej wykorzystać posiadany majątek.

Spółka Wodociągi Kępińskie od miesiąca lutego 2010 rozpoczęła wdrażanie radiowego systemu odczytu wodomierzy. Pierwszych trzysta wodomierzy zostało w zamontowanych we wsi Grębanin gm. Baranów.

Są to wodomierze o wysokiej jakości tzw. „wolumetryczne” (o pomiarze objętościowym) z modułem radiowym zdalnego odczytu. Wodomierze te spełniają warunki według podejścia MID klasy R160 (co odpowiada wg poprzedniej klasyfikacji bardzo dokładnej klasie „C”). Do końca 2014 roku liczba zamontowanych u odbiorców wodomierzy tego typu zwiększyła się do ok.2 tysięcy.

5. Jakość wody.

Jakość wody oraz ścieków jest pod stałym nadzorem pracowników Spółki oraz Sanepidu. Badaniu podlegają parametry fizyczne , chemiczne i bakteriologiczne.

Przykładowe wyniki badania wody :

Kontrola wewnętrzna z dnia 03 marca 2015 r.

Wodociąg Kępno

Parametr	Wynik badań	Wartość dopuszczalna (dla wszystkich wodociągów)
Żelazo	5 μg/l	200 μg/l
Mangan	<10 μg/l	50 μg/l
pH	7,2	6,5 – 9,5

Wodociąg Grębanin

Żelazo	68 μg/l
Mangan	13 μg/l
pH	7,5

Wodociąg Baranów

Żelazo	25 μg/l
Mangan	10 μg/l
pH	7,8

Wodociąg Jankowy

Żelazo	26 μg/l
Mangan	11 μg/l
pH	7,4

Wodociąg Świba

Parametr	Wynik
Żelazo	35 μg/l
Mangan	16 μg/l
pH	7,4

Wodociąg Mechnice

Żelazo	77 μg/l
Mangan	24 μg/l
pH	7,4

Wodociąg Myjomice

Żelazo	39μg/l
Mangan	14 μg/l
pH	7,2

Trzeba zaznaczyć , że wbrew powszechnie obowiązującej obawie woda pochodząca z wodociągów i to w całej Unii Europejskiej musi spełniać te same wymogi i nadaje się do picia bez przegotowania.

Siedziba JRP budynki przy wieży ul. Wrocławska 2012 r.

6.Produkcja wody i ilość odbieranych ścieków w Spółce .

Ilość / m3 /	Rok	Gmina Kępno	Gmina Baranów
Produkcja wody	1927	75.000	–
Produkcja wody	1938	400.000	–
Produkcja wody	1957	333.000	–
Produkcja wody Odebrane ścieki /dane łączne dla dwóch Gmin/	2000	1.198.880 1.025.424	–
Produkcja wody Odbiorcy indywidualni Pozostali odbiorcy Razem	2014	722.817 455.127 1.177.944	263.344 46.140 309.484
Odbiór ścieków Odbiorcy indywidualni Pozostali odbiorcy Hurtowy odbiór ścieków z Gminy Bralin Zlewnia nieczystości płynnych Razem	2014	535.488 520.823 103.399   15.100 1.174.810	136.298 20.453 156.751
Liczba odbiorców* Odbiorcy indywidualni Pozostali odbiorcy Razem	2014 11.396	8.422 839 9.261	1.997 138 2.135

• ^·Odbiorca – osoba prywatna lub osoba prawna posiadająca opomiarowane wodomierzem przyłącze , posiadająca umowę o odczyt podlicznika lub rozliczana ryczałtowo

7.Dane o długości sieci wodociągowej i kanalizacyjnej oraz ilości przyłączy na koniec 2014 r

Miejscowość	Wodociąg	Kanalizacja sanitarna
Kępno – obszar miejski Długość sieci /km/ Ilość przyłączy /szt/ Kępno – obszar wiejski Długość sieci /km/ Ilość przyłączy /km/	97,6 2.019 101,0 2.175	66,8 1.855 75,7 1.433
Baranów Długość sieci /km/ Ilość przyłączy /szt/	84,3 1.461	60,0 1.353

Na koniec 2014 r. dzienne zużycie wody na jednego mieszkańca spadło z 220 litrów w porównaniu do okresu lat 90-tych do poziomu ok. 85 litrów.

W 2014 roku Spółka Wodociągi Kępińskie posiadała kapitał w wielkości 63.967.000 zł (Gmina Kępno 45.981 udziałów oraz Gmina Baranów 17.968 udziałów) i zatrudniała 72 pracowników obsługując mieszkańców dwóch gmin – Gminy Kępno i Gminy Baranów oraz hurtowo odbierała ścieki z Gminy Bralin.

Źródła informacji :

¹ Magdalena Stuligrosz, Plutarch o tym, co jest bardziej pożyteczne – woda czy ogień,

Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2008

² Jan Kurzawa, Stanisław Nawrocki, Dzieje Kępna ,Kalisz 1982 r.

³ Muzeum Ziemi Kępińskiej

⁴ Archiwum Państwowe w Kaliszu, ul. Złota 43

⁵ Archiwa Wodociągów Kępińskich Sp. z o.o., Kępno, ul. Wrocławska 28

⁶ XV lat rozwoju miasta Kępna, materiały wydane z okazji obchodów 300-lecia nadania praw miejskich

9-11 września 1960 r.,s.21-22

⁷ Wodociąg w Kępnie- Miron Urbaniak, Kronika Wielkopolski – 2008,nr 2,s.107-111

Autorzy oraz źródła zdjęć :

Studio 2000 – Kępno, Al. Marcinkowskiego 11, Magdalena, Maciej Szpakowscy – Poznań, Zdjęcia pracowników Wodociągów Kępińskich, Socjum Kępno.